Stresli ya da sinirli olduğunuzda dişlerinizi sıkıyor musunuz? Birçok insan diş sıkar fakat bazı kişiler uykularında farkında olmadan çenelerini ileri-geri hareket ederek dişlerini aşındırır. Bu davranışın alışkanlık haline gelmesine bruksizm denir [1].
Bruksizmde kimler risk altındadır?
Bruksizm hem çocukta hem de yetişkinde görülebilir. Uyku bruksizmi 4 yaş gibi erken bir yaşta meydana gelebilir. 10-14 yaşlarında ise zirve yapar [2]. Yetişkinlerde ise uyanık bruksizmi daha yaygındır [3].
Bruksizme ne neden olur?
Bruksizmi tetikleyen sebep henüz tam olarak bilinememektedir. Ancak araştırmacılar, bruksizmi olan kişilerde yaygın bazı problemler bulmuşlardır. Uyanık bruksizm, duygusal stresle güçlü şekilde ilişkili gözükmektedir [1]. Uyku bruksizmi olan birçok kişi, uyurken horlama veya nefes alma güçlükleri gibi zorluklar yaşarlar. Bir araştırmada, çalışmada yer alan çocukların yarısından fazlasında kesintili solunumun yanında bruksizm de olduğu görüldü. Bazı etken maddeler de bruksizmi tetikleyebilir. Kafeinli içecekler ve tütün de bruksizm gelişme riskini arttırabilir [3].
Bruksizmin bir zararı var mıdır?
Bruksizm, dişleriniz ve kaslarınız için yorucu bir faaliyettir. Bruksizmi olan kişilerin, normalden altı kat daha büyük bir kuvvetle dişlerini sıktığı veya ısırdığı tahmin edilmektedir.4 Dişlerinizde meydana gelen hasar, yüzey çatlakları, kırık şeklinde olabilir. Protez dişleriniz var ise kırıklar oluşabilir. Bu durumlar diş ağrısına ve kemik desteği kaybolmuş dişlerde, dişlerin kaybında neden olabilir [1].
Ne yapılabilir?
Aynı evi paylaştığınız kişiler, diş sıktığınızı söylüyorsa veya sabah uyandığınızda çiğneme kaslarınızda ağrı-sertlik hissediyorsanız diş hekiminize başvurun. Hekiminiz tedavinizde kas gevişeticiler, botoks uygulamaları, dişlerinizi aşınmadan korumak için gece plağı uygulaması, diş gıcırdatmayı azaltmaya yardımcı olacak splint uygulamaları gibi seçeneklerden, sizin durumunuz için en iyi olanı planlayacak ve uygulayacaktır. [1]
Bruksizmin Belirtileri Nelerdir? [1,2]
-
Çene ağrısı veya çiğneme kaslarında sertlik
-
Diş yüzeylerinde aşınmalar
-
Özellikle uyandıktan sonra hissedilen baş ağrısı
-
Dil kenarında izlenen diş izleri
-
Uyku sırasındaki huzursuzluk
-
Gündüz uykulu hal
-
Gece sık sık uyanmak
-
Uyumakta zorluk
Sonuç
Bruksizm, çenenizi ileri-geri hareket ettirerek dişleri gıcırdatma alışkanlığıdır. Baş ağrısı ya da kas ağrısına sebep olabilir ve dişlerinize ve diş eti dokularınıza zarar verebilir. Bruksizmi tanımlamaya ve durdurmaya yardımcı olacak yollar hakkında diş hekiminize danışın.
KAYNAKLAR
[1] Goldstein RE, Clark WA. The clinical management of awake bruxism. JADA. 2017; 148(6):387-391.
[2] Saulue P, Carra MC, Laluque JF, d’Incau E. Understanding bruxism in children and adolescents. Int Orthod. 2015;13(4):489-506.
[3] Melo G, Duarte J, Pauletto P, et al. Bruxism: an umbrella review of systematic reviews. J Oral Rehabil. 2019;46(7):666-690.
[4] Gibbs CH, Mahan PE, Mauderli A, Lundeen HC, Walsh EK. Limits of human bite strength. J Prosthet Dent. 1986;56(2):226-229.
